ಮರಾಠಿ ಲೇಖಕ ಹಮೀದ ದಳವಾಯಿ ಮತ್ತು ಅನುವಾದಕ ಚಂದ್ರಕಾಂತ ಪೋಕಳೆ
Short Story of Hamid Dalwai : ಬಾಬುಖಾನ ಒಳಗೆ ಹೋಗಿ ಮತ್ತೆ ನಾಯಿ ಹಾಡುವಂತೆ ಮಾಡಿ, ಮರಳಿ ಪಡಸಾಲೆಯ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಬಂದು ನಿಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದ. ನಮ್ಮ ಪಹರೇ ಕಾಯುತ್ತಿರುವಂತೆ ಅನಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ನಾವು ಅವನ ಗ್ರಾಮೋಫೋನಿನ ನಾಯಿಯನ್ನು ಅಪಹರಣ ಮಾಡಲು ಬಂದಿರುವೆವೇನೊ, ಎಂದವನು ಭಾವಿಸುತ್ತಿದ್ದ.
ನೆರೆನಾಡ ನುಡಿಯೊಳಗಾಡಿ | NereNaada Nudiyolagaadi : ಮರಾಠಿ ಲೇಖಕ ಹಮೀದ ದಳವಾಯಿ (1932-1877) ಸಂವಿಧಾನದ ಕಾಯ್ದೆಯಂತೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದಲಾವಣೆ ಸುಧಾರಣೆಯಾಗಬೇಕೆಂಬ ನಿಲುವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ವೈಚಾರಿಕ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆದರು. ಉಪನ್ಯಾಸ, ವಿಚಾರ ಸಂಕಿರಣ, ಸಂವಾದಗಳನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿದರು. ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಮುದಾಯ ಸುಶಿಕ್ಷಿತ, ಸೆಕ್ಯುಲರ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವಾದಿಯಾಗಬೇಕೆಂಬ ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನ ಸತತವಾಗಿತ್ತು. ಅವರ ‘ಇಂಧನ’ ಕಾದಂಬರಿ ಬಹಳ ಚರ್ಚೆಗೊಳಗಾಯಿತು. ಅವರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿ ‘ಮುಸ್ಲಿಂ ಪಾಲಿಟಿಕ್ಸ್ ಇನ್ ಇಂಡಿಯಾ’. ‘ಇವರ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಶೇಷತೆಯು ಅವರ ವಾಸ್ತವದ ಸಮ್ಯಕ್ ಗ್ರಹಿಕೆಯಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ಭಯವಾದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಅವರ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮ ಸತ್ಯದ ಮೂಲದಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವ ಸತ್ಯ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ನೆಲೆಯೂರಿ ನಿಂತಿದೆ. ಅದರಿಂದ ಜನರು ಚಡಪಡಿಸಿ ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧಗೊಂಡರೂ ಆ ವಾಸ್ತವ ಸತ್ಯವನ್ನು ಯಾರಿಂದಲೂ ನಿರಾಕರಣೆ ಮಾಡುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಾರದು’ ಎಂದಿದ್ದರು ಪತ್ರಕರ್ತ ಯದುನಾಥ ಥತ್ತೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಥೆ ‘ಬಾಬುಖಾನನ ಗ್ರಾಮೊಫೋನು’ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿದ್ದು 1966ರಲ್ಲಿ. ಇದನ್ನು ಅನುವಾದಿಸಿದವರು ಕನ್ನಡದ ಖ್ಯಾತ ಅನುವಾದಕ ಚಂದ್ರಕಾಂತ ಪೋಕಳೆ. ಈತನಕ 115 ಮರಾಠಿ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟ ಇವರೀಗ ‘ದೇವಸಂಪಿಗೆ’ ಅನುವಾದಿತ ಕಥಾ ಸಂಕಲನದ ತಯಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ.
ಕಥೆ : ಬಾಬುಖಾನನ ಗ್ರಾಮೊಫೋನು | ಮರಾಠಿ : ಹಮೀದ ದಳವಾಯಿ | ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ : ಚಂದ್ರಕಾಂತ ಪೋಕಳೆ
(ಭಾಗ 1)
ಬಾಬುಖಾನನ ಅಪ್ಪ ಮುಂಬೈನಿಂದ ಅವನಿಗೆ ಗ್ರಾಮೊಫೋನ್ ಕಳಿಸಿದ್ದು ಕೇಳಿ ಊರಮಂದಿಗೆಲ್ಲ ಬೆರಗಾಯಿತು. ಈ ಹುಡುಗನಿಗೆ ಗ್ರಾಮೋಫೋನ್ ಯಾಕೆ ಕಳಿಸಬೇಕಿತ್ತು. ಇನ್ನೇನು ಹಗಲು ರಾತ್ರಿ ಗ್ರಾಮೋಫೋನ್ ಕೇಳತಾ ಕೂತು ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಅಷ್ಟೇ… ಎಂದರು ಜನರು.
ಆದರೆ ನಾವು ಹುಡುಗರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಬಾಬುಖಾನರ ಬಳಿಗೆ ಫೋನು ಬಂದಿರುವದು ಖುಷಿಯನ್ನು ತಂದಿತ್ತು. ಈ ಮೊದಲು ನಾವು ಫೋನ್ ಬಗ್ಗೆ ಬರೇ ಕೇಳಿದ್ದೆವು. ಅದೆಲ್ಲ ಅದ್ಭುತವಾಗಿತ್ತು. ಗ್ರಾಮೋಫೋನಿನಲ್ಲಿ ನಾಯಿ ಅಡಗಿ ಕೂತು ಹಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಮ್ಮ ಓರಗೆಯ ಒಬ್ಬ ಹುಡುಗ ಹೇಳಿದ. ಗ್ರಾಮೋಫೋನಿನ ಎದುರಿಗೆ ನಾಯಿ ಕೂತಿರುವದನ್ನು ಅವನು ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೋ ನೋಡಿದ್ದನಂತೆ. ಆ ನಾಯಿಯನ್ನು ಅವನು ನಮಗೆ ತೋರಿಸಿ, ‘ಇದೇ ಆ ನಾಯಿ ನೋಡು!’ ಎಂದ.
ಆರಂಭದ ಕೆಲದಿನ ನಮಗೆ ಗ್ರಾಮೋಫೋನಿನ ದರುಶನವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಬಾಬುಖಾನ ಅದನ್ನು ರಾತ್ರಿ ಶುರು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಹೀಗಾಗಿ ನಮಗೆ ಅದರ ಧ್ವನಿ ಮಾತ್ರ ಕೇಳಿ ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಜೋರಾದ ಧ್ವನಿ, ರಮಜಾನ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನಸುಕಿಗೆ ಎಬ್ಬಿಸಲು ಬರುವ ಫಕೀರನ ಧ್ವನಿಯಂತೆ.
ರಾತ್ರಿ ಆ ಧ್ವನಿ ನನ್ನ ಕಿವಿಗೆ ಬಿದ್ದದ್ದೇ ತಡ, ಹಾಡುವ ಆ ನಾಯಿಯ ಚಿತ್ರ ನನ್ನ ಮನದೊಳಗೆ ಮೂಡುತ್ತಿತ್ತು. ನನ್ನ ಪ್ರಕಾರ, ಗ್ರಾಮೋಫೋನಿನಲ್ಲಿ ಅಡಗಿ ಕುಳಿತ ಆ ನಾಯಿಯು ಗಂಡಸರ, ಹೆಂಗಸರ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ-ಹೀಗೆ ವಿವಿಧ ಸ್ವರದಲ್ಲಿ ಅದು ಹಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಹೀಗೆ ಹಲವು ಧ್ವನಿಗಳನ್ನು ಅನುಕರಣೆ ಮಾಡುವ ನಾಯಿಯನ್ನು ನೋಡಬೇಕೆಂಬ ತೀವ್ರ ಕುತೂಹಲ ನಮ್ಮ ಮನದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿತು. ಒಂದು ದಿನ ಬಾಬುಖಾನನಿಗೆ ಸಂಜೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಗ್ರಾಮೋಫೋನು ಹಚ್ಚಬೇಕೆಂಬ ಲಹರಿ ಬಂತು. ಗ್ರಾಮೋಫೋನಿನ ಆ ಧ್ವನಿ ಕಿವಿಗೆ ಬಿದ್ದಿದ್ದೇ ತಡ ನಾವು ಮಕ್ಕಳೆಲ್ಲರೂ ಅವನ ಮನೆಯತ್ತ ಧಾವಿಸಿದೆವು.
ಬಾಬುಖಾನನು ಗ್ರಾಮೋಫೋನನ್ನು ತನ್ನ ಪಡಸಾಲೆಯ ಒಂದು ಟೇಬಲ್ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಿದ್ದ. ಅದರ ಧ್ವನಿವರ್ಧಕವನ್ನು ಅಂಗಳದ ಕಡೆಗೆ ಹೊರಳಿಸಿದ್ದ. ನಾವು ಬಂದಿರುವುದನ್ನು ಕಂಡ ಬಾಬುಖಾನ ಹೊರಬಂದು ಹೇಳಿದ- ‘ಯಾರೂ ಒಳಗೆ ಬರಬೇಡಿ. ದೂರ ನಿಂತುಕೊಂಡೇ ಕೇಳಿ.’ ನಮಗೆ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಬೆಂಚಿನ ಮೇಲೆ ಕೂತಿರುವಂತೆ ತಿಳಿಸಿದ. ನಾವೆಲ್ಲ ಬೆಂಚಿನ ಮೇಲೆ ಕೂತು ಹಾಡು ಕೇಳಲಾರಂಭಿಸಿದೆವು.